Belediyelere su verilebilmesi için isale hattı döşenmesi ve depolara bağlantı sağlanmasıyla ilgili çalışmalarsa sürüyor. Süreci Türkiye Cumhuriyeti Devlet Su İşleri yürütüyor.
Birkaç ay sonra sona erecek ihale kapsamında planlanan yerlere 270 kilometrelik hat döşenmiş olacak. Döşenen hatların maliyeti yaklaşık 130 milyon TL. Lefke’yse hazırlanan bu projenin dışında. Ancak projenin başka aşaması da var ve buna göre, belirlenen güzergahlara 150-160 kilometrelik hat döşenecek.
Hesaplamalara göre, ton başına 2.30 TL olarak belirlenen geçiş dönemi su fiyatı içerisinde, yapılması gereken yeni yatırımların fonlanması da bulunuyor.
Sudaki kayıp-kaçak Kıbrıs’ın kuzeyindeki en önemli sorunlardan biri olarak gösteriliyor. KKTC’de yüzde 70’e varan kayıp kaçağı olan belediyelerin olduğu iddia ediliyor. Bu oranın dünya standartlarına göre yüzde 15’i geçmemesi gerek. Güney yüzde 11’le Avrupa’da en iyilerden biri olarak gösteriliyor. Dolayısıyla ayrılan yıllık 30 milyon TL’lik yatırım bütçesiyle KKTC’deki kayıp-kaçak sorunlarının çözebilmesi öngörülüyor.
Kayıtlara göre KKTC’de tarımda ve içmede yılda 105 milyon ton su kullanılıyor. Türkiye’den gelecek 75 milyon metreküp suyun yaklaşık yarısı içme ve kullanma suyu olarak kullanılacak. Geriye kalan suyun ise tespit edilmiş bir takım bölgelerde sulama için kullanılması öngörülüyor. İçme ve kullanma suyu talebindeki artış da dikkate alındığında burada yerel kaynakların güçlendirilmesinin önemi vurgulanıyor.
Suyun işletilmesi ve operasyonların yönetilmesi amacıyla KKTC Bakanlar Kurulu’nun Y 408-2015 sayılı kararıyla Türkiye’den gelen suyun sevk ve idaresinde görevlendirilmek üzere, Kıbrıs’tan 17 teknik eleman istihdam edildi, eğitildi ve sistemin idamesi noktasında sorumluluk aldı.
Ancak Türkiye’den gelen suyun Güzelyalı’daki sıfır noktasından belediye depolarına verilmesine kadar olan işletme hizmeti için Ankara’da bir ihaleye çıkıldığı açıklandı.
Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Başkanı Ahmet Hüdaoğlu, Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Genel Sekreteri Selcan Akyel, İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Seran Aysal, Kıbrıs Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Su Komitesi Başkanı Bektaş Göze ve komite üyelerinden Tünay Bengüsu ile Mustafa Sıdal, su konusu ile TAK’a açıklama yaptı.
Açıklamada “KTMMOB, 16 teknik odasıyla, su konusunda çalışma yapmak üzere söz sahibi olan odaların tayin ettiği teknik komitelerle çalışır, buradan çıkan bütün bilgi ve kararlar komitelerin çalışmasının sonucudur, bir kişinin değil.” İfadelerine yer verildi.
Ton başına 2.30 TL olarak belirlenen geçiş dönemi su fiyatı içerisinde, yapılması gereken yeni yatırımların fonlanması da bulunduğunu anımsatan KTMMOB yetkilileri, buna karşın yatırımların kim tarafından ve hangi yöntemle yapılacağının geçiş dönemi protokolünde belirlenmediğini kaydetti.
Bunun Kıbrıslı Türklere ait kurumların ve yerel yönetimlerin sürecin dışında kalması anlamına geldiğini savunan KTMMOB buna karşı çıktıklarını da belirterek “KTMMOB, ana hatlarda yapılması gereken yatırımların Su İşleri Dairesi tarafından, kent içi hatlarda ise belediyeler tarafından planlanması ve toplanan paranın uygun bir yöntemle bu kurumlara aktarılarak yerel otoriteler tarafından gerçekleştirilmesi gerektiğini savunuyor.” Diyerek konuya dikkat çekti.